Kira Artış Oranı Hesaplama

Bir konutun, bir mülkün veya taşıt gibi herhangi bir şeyin belli bir bedel karşılığında, bir süre için sahibi tarafından başkasına verilmesidir.

Çoğunlukla kira bedelini enflasyona karşı korumak veya kiralanan şeyin değerindeki artışı kira bedeline yansıtmak amacıyla, genellikle her yıl sözleşmenin yenilenmesiyle birlikte yeni dönemde ödenecek olan bedelde yapılan güncellemedir.

Sözleşmenin yenilendiği ayda yapılır. Örneğin 5 Nisan 2023 tarihinde başlayan bir sözleşme 1 yıl sonra yenilendiğinde 5 Nisan 2024 tarihinden itibaren kiraya zam uygulanarak tahsil edilir.

Konut ve işyerlerinde zam yapılırken farklı yasal düzenlemeler vardır. Konutlarda zam oranına yasal bir sınır getirilmişken, işyerlerinde ise zam oranı serbest bırakılmış ve tarafların kendi aralarında yapacağı sözleşmeye göre belirlenmesine izin verilmiştir.

Konutlar için zam oranı artışın yapılacağı aydan bir önceki ayın TÜİK tarafından açıklanan TÜFE 12 aylık ortalamalara göre değişim oranına bakılarak hesaplanır. Mal sahibi bu orana eşit veya bu orandan daha az bir oranda zam yapma hakkına sahiptir. Örneğin zam Temmuz ayında yapılacaksa TÜİK'in açıkladığı TÜFE endeksinin ilgili yılın Haziran ayındaki 12 aylık ortalamalara göre değişim verisine bakılır.

İşyerleri içinse zam oranı sözleşmede belirlenen oran kadar olacaktır. Eğer sözleşmede TÜİK tarafından açıklanan endekslerden biri oranında artış yapılacağı yazıyorsa o zaman kira artışının yapılacağı aydan bir önceki ayın TÜİK tarafından açıklanan ilgili endeksinin değişim oranına bakılarak hesaplanır. Mal sahibi bu orana eşit veya bu orandan daha az bir oranda kiraya zam yapma hakkına sahiptir. Örneğin artış Ağustos ayında yapılacaksa TÜİK'in o yılda ilgili endeks için açıkladığı Temmuz ayı verisine bakılır.

18 Ocak 2019 tarihinde değişiklik yapılan Borçlar Kanunu'nun 344. maddesi gereğince; 1 Ocak 2019 tarihinden itibaren konutlar için yenilenen sözleşme dönemlerinde uygulanacak artış oranı, bir önceki sözleşme yılında Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) açıkladığı Yurt İçi Tüketici Fiyat Endeksindeki (TÜFE) artış oranını geçmeyecek şekilde belirlenmelidir. Yine aynı maddede TÜFE oranının 12 aylık ortalamalara olduğu da açıkça belirtilmiştir.

6217 Sayılı Borçlar Kanunu Yasası, geçici 2. madde gereğince; Zam oranları 1 Temmuz 2020 tarihine kadar serbest bırakılmıştır. Buna göre iş yeri kiralamalarında, tarafların kendi arasında anlaşıp sözleşmeye yazdığı oranlarda artış yapılır. Dolayısıyla işyerleri için zam oranlarında konutlardaki gibi bir sınırlama yoktur.

1 Temmuz 2020 tarihinden sonra ise; tarafların yenilenen kira dönemlerinde uygulanacak kira bedeline ilişkin anlaşmaları, bir önceki kira yılında tüketici fiyat endeksindeki (TÜFE) oniki aylık ortalamalara göre değişim oranını geçmemek koşuluyla geçerlidir. Bu kural, bir yıldan daha uzun süreli kira sözleşmelerinde de uygulanır.